بنیاد ایران‌شناسی سومین نشست از سلسله نشست‌های جهان ایران‌شناسی، با موضوع «ایران‌شناسی در چین»، را با همکاری سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در چین، هفدهم اسفندماه 1400، برگزار کرد. به گزارش روابط عمومی بنیاد ایران‌شناسی و به نقل از معاونت اطلاع‌رسانی و همکاری‌های بین‌الملل بنیاد، این نشست مجازی با هدف بررسی پیشینة ایران‌شناسی، وضعیت کنونی ایران‌شناسان و نهادهای ایران‌شناسی چین و ارائة راهکارها در جهت رفع کاستی‌ها در حوزة مطالعات و فعالیت‌های ایران‌شناسی در چین، برگزار شد. در ابتدای این نشست آقای دکتر میردامادی، معاون اطلاع‌رسانی و همکاری‌های علمی و بین‌المللی بنیاد، به جایگاه مهم ایران‌شناسی و گستردگی مطالعات ایرانی و حوزه‌های پژوهشی ایران‌شناسی در چین پرداخت و درخصوص تاریخ روابط و مشترکات فرهنگی ایران و چین چنین اذعان کرد: ایران از گذشته‌های دور یک تمدن واسطه میان تمدن چین و جهان غرب بوده است، سالهای متمادی با چین ارتباطات فرهنگی بسیاری داشته و در مسیر جاده ابریشم، هم از راه زمینی و هم دریایی اهمیت ویژه‌ای داشته است. به‌همین منظور بنیاد ایران‌شناسی در نظر دارد با توجه به امکانات موجود و با همکاری نهادهای مرتبط نمایشگاه دائمی «جاده ابریشم» را در یکی از سالن‌های بنیاد برپا کند؛ به این دلیل که نمایشگاه‌های بنیاد مورد توجه بازدیدکنندگان بسیاری قرار دارد و از این راه افراد مختلف و دانشجویان می‌توانند با ایران‌شناسی و فرهنگ ایرانی آشنا شوند. در ادامه پروفسور گوانگ دونگ؛ رئیس مرکز ایران‌شناسی دانشگاه «شی ان»؛ در خصوص اندیشه‌های امام خمینی به‌عنوان یک سیاستمدار ایرانی و شیعه پرداخت و گفت: او پیوسته در تمام طول زندگی‌اش ابتدا هویت ایرانی و سپس هویت مذهبی خود را مد نظر داشته و منافع ایرانی را بر منافع مسلمان بودنش ترجیح می‌داد. سیاستمداری که تفکر و ایده خود را در مسائل امور خارجه ایران به صراحت بیان می‌کرد و همواره در تضاد با آمریکا بود. سپس آقای دکتر وفایی: رایزن فرهنگی ایران در چین گفت: شناخت دولت و مردم ایران و چین از یکدیگر موجب فراهم آوردن زمینه ایران‌شناسی و چین‌شناسی شده، اما به حد مطلوب نرسیده است. وضعیت ایران‌شناسی در چین در حوزه‌ های متعدد مورد توجه است و با رصد رساله‌ها در چین، چینی‌ها بر آن هستند که ایران را بشناسند، ولی از منابع زبان‌های غیر فارسی و اکثراً ترجمه از انگلیسی که با اطلاعات نادرست همراه بوده و بیشتر در حوزه اقتصادی و سیاسی معاصر است تا تاریخ؛ و در حوزه اقتصاد نیز جاده ابریشم مورد توجه می‌باشد. تنها 10 درصد موضوعات پایان‌نامه‌ها فرهنگی است و به مسائل دینی و زنان به درستی پرداخته نشده است. در حوزه زنان تلاش کرده‌ایم تا اخبار درستی درخصوص نقش زنان به سمت صحت گرایش پیدا کند. باید به موضوعاتی در مورد فرهنگ، تاریخ، ادبیات و حوزه‌هایی که حساسیت‌هایی در آن کشور ندارند، پرداخت. چین در کرسی زبان فارسی رشد چشم‌گیری دارد و بیش از 15 دانشگاه سالانه قریب به 40 دانشجو در این رشته پذیرش می‌کند. به‌تازگی دو چهره ایران‌شناس چینی (لی فو چن وهوانگ) جایزه کتاب سال ج. ا. ایران را از آن خود کرده‌اند. همچنین سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی طی انعقاد قراردادی با همکاری طرف چینی 100 اثر در حوزه ایران‌شناسی چاپ خواهد کرد. در ادامه آقای سابقی؛ رایزن پیشین ایران در چین، ایران‌شناسی در چین را به دو دسته عمومی و تخصصی تقسیم کرد وگفت: ایران‌شناسی عمومی طبق اسناد موجود در چین با آغاز تاریخ جاده ابریشم شروع شده که، از 2500 سال پیش با مراودات میان تجار ایرانی و چینی شکل گرفته است. اسناد کشف شده بسیاری در موزه «دون خوان» وجود دارد که همچنان در دست بررسی است و بر اساس گزارشات مفصل، حاکی از گستردگی روابط ایران و چین می‌باشد. بخشی از اسناد مربوط به ادیان و بنادر جنوبی ایران است و مورد توجه چینی‌ها می‌باشد. پروفسور جی‌لیان شین، اولین کسی است که در مورد تاریخ ایران مطالعات گسترده انجام داده و معتقد بود فرهنگ ایرانی یکی از ستونهای فرهنگ شرق است. کارهای زیادی در مورد ضرب‌المثل‌های چینی و فارسی و رباعیات خیام، تاریخ ادبیات و ایران وجود دارد. ما باید پژوهشها درخصوص ایران را مطابق نظر خود هدایت کنیم تا، از منابع غربی تأمین نشوند. گنجینه شاهکارهای ایرانی مجموعه‌ای از آثار رودکی، شاهنامه، حافظ و سعدی با همکاری سازمان فرهنگ ترجمه و چاپ شده است. لازم است با نهادهای مرتبط درخصوص ایران‌شناسی به‌ویژه باستان‌شناسی ارتباط نزدیک برقرار کرد چون آنها مطالعات زیادی در مورد سکه‌های مکشوفه، پارچه‌های زربافت و شیشه های ایرانی در چین انجام داده‌اند. لازم است انجام پروژه‌های مشترک بین مؤسسات ایرانی و چینی مطرح شود و از پروژه‌های ایران‌شناسی در چین حمایت گردد. همچنین دوره‌های آموزشی کوتاه مدت برای ایران‌شناسان چینی در چین فراهم شود. آقای دکتر عادل‌خانی: سرپرست ادارة شرق آسیا و مسئول میز چین، به‌عنوان سخنران دیگر چنین بیان کرد: ایران‌شناسی در چین به قدمت تاریخ است، هم رشته است و هم نیست. هم مکتب است و هم نیست. پرچم‌دار ایران‌شناسی در شرق آسیا ژاپن است، ولی در چین ایران‌شناسی هنوز میان رشته است که از ادبیات شروع و بعدها به زمینه‌های دیگر رسیده است. ایران‌شناسی مدرن در چین از دهه 60 میلادی در دانشگاه پکن شروع شد. چینی‌ها از ایران‌شناسی در چین، مهندسی معکوسی انجام دادند و از مراکز مطالعاتی به‌عنوان ابزاری برای شناخت کشورها استفاده می‌کنند. دو تمدن ایران و چین بسیار کهن هستند و از این دید باید به آنها نگاه کرد. باید نشستهای تخصصی ایران‌شناسی در چین برگزار کرد، تا برنامه‌های مشخص و همکاری‌های دو جانبه پایه‌ریزی شود. در ادامه خانم دکتر ملک‌زاده، از استادان پژوهشگاه علوم انسانی به بیان نقطه نظرات خود پرداخت و گفت: ما باید اهمیت ایران در جاده ابریشم را نشان دهیم و مجموعه آثار ملموس باقی مانده از آثار چین در موزه‌ها تهیه شود. پژوهشکده چندین تفاهمنامه با مراکز مرتبط منعقد کرده که تحت تأثیر تحریم‌ها و مشکلات اقتصادی قرار گرفته و ناتمام مانده‌اند. باید اقدامات نیم‌بند پیگیری شده و بحث نمایشگاه دائمی و تولید محتوا از مصادیق وجود آثار چینی در ایران صورت پذیرد. موضوعات سیاسی و اقتصادی ایران بواسطه جاده ابریشم برای چینی‌ها حائز اهمیت است. چینی‌ها گردشگران پولداری هستند و باید از این ظرفیت استفاده کرده و آنها را به سمت و سوی مورد نظر خود هدایت کنیم و گردشگری علمی را تحت کنترل خود درآورده و جنبه‌های مثبت کشورمان را برجسته سازیم؛ مانند کاری که بنیاد ژاپن‌شناسی انجام می‌دهد. بنیاد ایران‌شناسی و سازمان فرهنگ باید به تهیه فهرست کتابشناسی بپردازند و کتب تهیه شده در چین را مورد بررسی قرار دهند، تا بدانیم نگاه چینی‌ها نسبت به ایران چگونه است و از چه منظری با ما آشنا می‌شوند. باید به‌صورت مطالعه موردی چین را بررسی کنیم و نشست‌های بین‌المللی برگزار شود و توافق شود که با استفاده از فضای مجازی، تولید کار علمی از ما و بودجه از طرف چینی‌ها باشد. هم در پایان‌نامه‌ها و هم در نشست‌های علمی به‌عنوان همکاری‌های علمی می‌توان کارهای زیادی بر روی نسخ خطی با محوریت سفرنامه‌ها انجام داد. آقای دکتر ضیایی: مدیرکل همکاری‌های علمی و دانشگاهی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، نیز در سخنرانی خود چنین اظهار داشت: ما سهم بورسیه دانشجویان چینی در زبان فارسی را کم داریم و بودجه چندانی هم لازم ندارد، با توجه به قوانین وزارت علوم محدودیتی هم در این زمینه نداریم. باید متخصص و مترجم خوب داشته باشیم تا مشکلات در چین حل شود. فرصت مطالعاتی برای اساتید چینی در ایران وجود دارد و چندین دانشگاه اعلام آمادگی کرده‌اند. باید طرح شناسایی مدارک اسناد تاریخی ایران در چین انجام شود و لیستی از مبادلات فرهنگی و قراردادهای قدیمی تهیه و ترجمه شود تا منابع لازم برای مراکز و اتاق‌های ایران تأمین شود، مانند آنچه عمانی‌ها انجام دادند که اسناد مربوط به سفرنامه‌های چینی‌ها به عربستان و کشورهای عربی را جمع‌آوری و ترجمه کرده‌اند. لازم به ذکر است، ما برای هزینه ارسال منابع مشکل تأمین مالی داریم. در ادامه آقای کیاسری: از مسئولان سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی بیان کرد که حلقه‌های ادبی و فرهنگی میان ایران و چین پایه‌های استوار ایران‌شناسی است و از راه قلم می‌توان دریافت فارسی‌گویان نظرات مثبتی نسبت به چین داشته‌اند و در اشعار شعرایی همچون خواجوی‌کرمانی، ‌سعدی و حافظ می‌توان اشاراتی به چین و چینی‌ها یافت. او افزود در زمان حمله مغول به چین سه زبان در آن وجود داشت: زبان مغولی (زبان غالب)، زبان چینی و زبان پارسی. در سال 1934 شناساندن شاهنامه به نخبگان چینی صورت گرفت. سپس آقای طهماسبی: از کارشناسان سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی اظهار داشت که افتتاح کرسی زبان و اتاق ایران در دانشگاه‌های چین انجام شده و با همکاری دانشگاه شهید بهشتی و دیگر دانشگاه‌ها و بنیاد ایران‌شناسی قادر خواهند بود در سایر مراکز کرسی ایران‌شناسی راه‌اندازی کنند. تأمین مالی و اعزام اساتید را سازمان فرهنگ به‌عهده می‌گیرد و حتی جهت برگزاری دوره‌های مجازی دانش‌افزایی نیز اعلام آمادگی کردند. در پایان نشست معاون اطلاع‌رسانی و همکاری‌های بین‌الملل بنیاد، ضمن اعلام آمادگی بنیاد ایران‌شناسی درخصوص همکاری در مباحث مطالعاتی و پژوهشی خاطر نشان ساخت؛ با توجه به کمبود منابع مکتوب ایرانشناسی؛ بنیاد ایران‌شناسی اقدام به تهیه فصلنامه «دستاوردهای علمی جهان ایران‌َشناسی» نموده است، که شماره اول آن به معرفی ایران‌شناسی در اتریش و ناصر خسرو به‌عنوان چهره برجسته پرداخته و شماره دوم ایران‌شناسی در هند و آثار ابوریحان بیرونی را بررسی می‌کند و در نظر است که شماره بعدی مجله به بررسی ایران‌شناسی در چین اختصاص یابد. همچنین انعقاد قراردادهای علمی باید مورد بررسی قرار گیرد و امکان ادامه تحصیل دانشجویان خارجی در مقاطع کارشناسی‌ارشد و دکتری ایران‌شناسی در بنیاد ایران‌شناسی وجود دارد و با توجه به اهمیت جاده ابریشم می‌توان با برنامه‌ریزی نمایشگاه دائمی با همکاری طرف چینی و سازمان فرهنگ در محل بنیاد برپا کرد.